شبکه را از کجا شروع کنم ؟

سلام و درود خدمت عزیزانی که در حال خواندن این مطلب می‌باشند. از آنجایی که من هم مانند خیلی از شما دوستان و هم رشته‌ای ها، در دنیای شبکه تازه‌کار هستم، قصد دارم مسیر پیشرفتم را با شما شریک شده و هرآنچه در این راه می‌آموزم را از طریق وبسایتم، با شما درمیان بگذارم تا بتوانیم در این راه به یکدیگر برای پیشرفت کمک کنیم. مطالب زیر نیز نظرات شخصی بنده هستند و ممکنه دوستانی که در سطح متخصص قرار دارند با این مطالب موافق یا مخالف بوده و یا این موارد را صحیح یا غلط بدانند. ممنون خواهم شد اگر اشباهی در این متن وجود دارد را به بنده گوشزد نمایید.

چرا نقطه‌ی آغاز مهم است ؟

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های من به عنوان یک تازه‌وارد در دنیای شبکه، پیدا کردن نقطه‌ی آغاز و مسیر راه بوده است. این‌که چه چیزهایی را باید بخوانم، از کجا باید شروع کنم و در چه مسیری باید ادامه دهم. نقطه‌ی آغاز به این دلیل اهمیت فراوانی دارد که، اگر مبحثی را از پایه به صورت اصولی و صحیح نیاموزید، قطعا تا انتها با مشکل مواجه خواهید شد و درصورت بروز خطا، در مرحله‌ی عیب‌یابی (که از مهمترین وظایف شماست) دچار مشکل خواهید شد. پس باید بدانید از کجا شروع کنید، که اصولی یاد بگیرید!

دنیای جدید، کهکشان راه شبکه، سیاره‌ها و سیارک‌های آن

شاید در ابتدا خیلی ساده بنظر برسد، اما وقتی وارد این وادی می‌شوید، متوجه خواهید شد که به همین راحتی‌ها هم نیست و شما باید موارد زیادی را مد‌نظر بگیرید. جدای از بحث Passive و زیرساخت (که خود داستانی جدا دارد)، زمانی که وارد دنیای شبکه می‌شوید، با کهکشان‌های جدیدی مواجه خواهید شد که هرکدام دارای سیاره‌های منحصر‌ به‌فرد با ویژگی‌های اختصاصی هستند که باید آنها را به‌طور کامل آموخت.

هنگام قدم زدن بر خاک سیاره‌های جدید، از شناخنن سیارک‌های آن غافل نشوید….

نکته‌ی مهم در مورد این سیاره‌ها این است که همانند منظومه‌ی شمسی، که تمام سیاره‌ها و سیارک‌ها و اجرام در کنار یکدیگر، بدون ذره‌ای تداخل در حال گردش و فعالیت هستند، اینها نیز با وجود اینکه در ظاهر از یکدیگر مستقل و جدایند، اما در باطن و در هنگام اجرا، به یکدیگر وابسته هستند، تا جایی که مانند چرخ‌دنده‌های یک خط عظیم مشغول به کار بوده و اگر یکی از دنده‌ها درست عمل نکند، کل خط از کار می‌افتد، و این وظیفه‌ی شماست که به عنوان مهندس شبکه، این خط را طوری طراحی کنید که با حداکثر کارایی و کمترین خطا به کار خود مشغول شود. و یا حتی فراتر از آن، خطاهای احتمالی را پیشبینی کرده و برای هرکدام از آنها راه‌حلی آماده در آستین داشته باشید که بتوانید قطعی سرویس را به صفر نزدیک کنید.

اما سیارک‌ها نیز خیلی مهم هستند، سیارک‌ها ابزارهای کوچک و کار راه‌اندازی هستند که برای بسیاری اعمال دم‌دستی به کمکتان می‌آیند و شما را از راه‌اندازی سرویس‌های سنگین و طولانی جهت رفع نیازها و امورات کوچک، بی‌نیاز می‌کنند. پس یادتان باشد، هنگامی که بر خاک سیاره‌ای قدم می‌زنید، حتماً سیارک‌های آن ا نیز بشناسید که در مواقع نیاز، بتوانید از آن‌ها نیز استفاده کنید.

نقشه‌ی راه چه کاربردی دارد ؟

در نگاه اول شاید این مورد غیرممکن به‌نظر برسد، اما وقتی رفته رفته در این کهکشان قدم بردارید، متوجه خواهید شد که چقدر همه‌چیز آماده و محیاست و شما تنها کافیست دانش خود را افزایش دهید تا بتوانید این سیاره‌ها و سیارک‌ها را در کنار هم بچینید و از حداکثر توان آن‌ها استفاده کنید.

در دنیای شبکه نیز مانند دنیای واقعی، تمام اجزا باید با نظم و دقت در کنار یکدیگر چیده شوند تا بتوانند بدون اختلال بر یکدیگر، کارشان را انجام دهند

اینجاست که داشتن نقشه‌ی راه برای آشنایی، آموزش و پیشرفت در زمینه‌های تخصصی اهمیت خود را نمایان می‌کند. شما اگر نقشه‌ی راه نداشته باشید، نمی‌توانید تصمیم بگیرید کدام مبحث پیش‌نیاز کدام تکنولوژی و درس است، و کدام مطالب را باید به‌صورت هم‌نیاز فرا گرفت. در مورد سیاره‌هایی که بر روی هم اثر می‌گذارند نیز باید این جمع‌بندی برسید که کدام تکنولوژی‌ها را در چه سطحی از دانش باشد آغاز کنید که بالانس تخصصی شما دچار خلل نشود.

یادگیری تخصصی یا آچار فرانسه‌ای ؟

شما نمی‌توانید یک حوزه‌ را شروع کنید و آن را تا انتها پیش بروید و بعد سراغ حوزه‌ی دیگر بروید ! بله، دقیقاً. درست است که لازمه‌ی تبدیل شدن به یک متخصص واقعی، تمرکز است، اما این تمرکز را نمی‌توان از روز اول آغاز کرد. بلکه در سطح اولیه نیاز است با تکنولوژی‌های مختلف در سطح کارشناس آشنا شد، سپس یک حوزه را به عنوان تخصص دنبال کرد. این بند در دو وجه قابل دفاع است.

1. بازار کار
   متاسفانه یا خوشبختانه، بازار کار از شما به عنوان کارشناس تخصص نمی‌خواهد بلکه آچارفرانسه می‌خواهد! در بازار امروزی، کسب‌‌ و کارها به این نتیجه رسیده‌اند که در آگهی استخدام کارشناس انفورماتیک، هرآنچه را که تابحال در دنیای IT دیده یا شنیده‌اند بگنجانند! از Routing و Switching گرفته تا Virtualization و Backup و Linux و Windows و Security و حتی آشنا به Corel و Photoshop و SQL و UI و UX (واقعا چنین آگهی‌هایی  هست!‌) البته بعضاٌ مشاهده شده دوربین‌های مداربسته و دستگاه‌های سانترال نیز در ادامه‌ی لیست قبلی وجود داشته است ! در چنین بازار خنده‌دار و غیرتخصصی، شما نیز به‌جای حماقت و مقاومت، باید سوار بر این موج شده و شروع کنید به یادگیری. اما یک اصل وجود دارد که تا حدودی آگهی‌های بالا را توجیح می‌کند:
2. شما کارشناس هستید نه متخصص
   بله، شما هنوز کارشناس هستید نه متخصص. بگذارید -تقریباً- گذری بیندازیم به رشته‌ی پزشکی. در ابتدا شما یا پزشک هستید یا دندانپزشک یا روانشناس. در رشته‌ی کامپیوتر چگونه است ؟ شما یا برنامه‌نویس (Programmer) هستید یا مهندس شبکه (Network Engineer) ! همانطور که در ابتدای راه پزشکی، یک پزشک عمومی تمام درس‌ها را می‌خواند و دوره‌هایی را در تمام بخش‌های بیمارستان جهت آشنایی اولیه با همه‌ی دردها و امراض می‌گذراند، شما نیز باید به عنوان یک مهندس شبکه، علاوه بر آموختن پیش‌نیازهای شبکه، باید با تمام -یا اکثر- تکنولوژی‌های مطرح روز آشنا شده و آن‌ها را در سطح اولیه بیاموزید. سطح اولیه یعنی راه‌اندازی سرویس‌های مقدماتی، شناخت سرویس‌های پیشرفته والبته خطایابی و رفع ایراد. پس زمانی که در آگهی استخدام یک شرکت، تمام تکنولوژی‌های شبکه را دیدید، جا نخورید. شما باید در سطح کارشناس آنها را بشناسید، ارتقاء دهید، خطایابی کنید و با آن‌ها کار کنید. اما اگر انتظار بیشتری از شما داشتند، مانند راه‌اندازی کامل همه ی موارد، از صفر تا صد! اینجاست که می‌توانید با خیال راحت قید آن آگهی را بزنید ! البته، اگر در یک آگهی، اسامی تکنولوژی‌های شبکه را در کنار نرم‌افزارهای گرافیکی و زبان‌های برنامه‌نویسی دیدید، سریعاً صحنه را ترک و فرار را بر قرار ترجیح دهید !!!

ترجمه‌ی فارسیش کو !؟

لطفاً با این جمله خداجافظی کنید و اینقدر دنبال ترجمه نباشید. شما کارشناس امروز و متخصص فردا در علم کامپیوتر هستید. شما بــــایـــــــــــــد مطالب تخصصی را به زبان اصلی بخوانید. پس دست بر زانو نهاده! بلند شوید کمی زبان بخوانید و مطالب را تا آنجایی که برایتان مقدورهست و حتی نیست! از روی رفرنس (منابع) زبان اصلی فرا بگیرید. این مورد هم به درک بهتر مطالب کمک می‌کند، هم در خاطرتان بهتر می‌ماند و هم برای در اجرا به شما کمک خواهد کرد. درضمن، حداقل پروسه‌ی ترجمه و چاپ مجدد مطالب تخصصی در بهترین حالت حدود یک الی دو ماه است! که البته ترجمه‌ی نهایی معمولاً دارای ایرادات زیاد و تفاوت با اصل مطلب می‌باشد، و با توجه به اینکه مطالب تخصصی سریعاً بروز شده و مطالب قدیمی ارزش و اعتبارشان را از دست می‌دهند،مترجمین و انتشاراتی‌ها علاقه‌ای به ریسک ورود به این بازار را ندارند.

حال چه کنم، ای دوست !؟

برنامه‌ای که من برای خواندن مطالب شبکه دارم، همه در شکل زیر خلاصه شده است:

نقشه‌ی راه ورود و مسیر راه در دنیای شبکه ( network road-map )

پیش‌نیاز‌ها

1. Network+: سرآغاز تمام بحث‌ها و جدل‌ها در دنیای شبکه. دروازه‌ی ملل. بیگ بنگ ! خلاصه‌ی مطلب اینکه، بدون عبور از این در، نمی‌توانید و نباید، وارد دنیای شبکه شوید !
2. Storage+: این مورد به شناخت دیوایس‌های دخیره‌سازی و شناخت تکنولوژی‌های آن‌ها پرداخته است. شناخت این وسایل و تکنولوژی‌ها بعداً در بحث مجازی‌سازی، پشتیبان‌گیری، راه‌اندازی سرور و ….. کمک شایانی خواهد کرد.
3. Linux: حتی اگر مثل من، از طرفداران متعصب ویندوز هم باشید، باز هم نمی‌توانید اهمید یادگیری لینوکس را کتمان کنید. هرچقدر هم که این مهم را به بعداً موکول کنید،‌بالاخره یک روز گریبانتان را خواهد گرفت. البته نیاز نیست برای پیش‌نیاز، تا عمق لینوس را بروید. اما شناخت اولیه و توانایی کار کردن با محیط ترمینال آن، بسیار مهم است.

سطح کارشناس

1. CCNA: سیسکو، سرآغاز ورود به سیاره‌ی سیسکو، دوره‌ی CCNA هست. این خبر خوب را به شما می‌دهم که، سیسکو یکی از بهترین و منظم‌ترین شرکت‌های تکنولوژی در زمینه‌ی آموزش طبقه‌بندی شده می‌باشد. در این دوره ابتدا با مباحث Network+ آشنا شده سپس به سراغ سیسکو رفته و با Cisco و مباحث Routing , switching , Vlan و … آشنا خواهید شد. برای شروع می‌توانید این دو کتاب را مطالعه کنید: ICND 2016 1 و ICND 2016 2
2. MCSE: مایکروسافت، دنیای ویندوز بسیار بسیار گسترده است و اگر در اینترنت به دنبال Road Map های مایکروسافت بگردید،‌ بجای اینکه با یک خط مواجه شوید، با درختی پر شاخ و برگ مواجه خواهید شد، علت آن هم گستردگی خدمات و نرم‌افزار‌های این غول سیلیکن‌ولی هست. اما، برای آغاز ورود به دنیای مایکروسافت، بهترین کار گذراندن دوره‌ی عمومی MCSE می‌باشد‌ (مانند آن‌چه در ایران تدریس می‌شود). دو دوره‌ی 740 70 و 741 70 . پس از ان باید انتخاب کنید در کدام یکی از تکنولوژی‌های مایکروسافت قصد ادامه دارید. در این دوره با ویندوز سرور، PowerShell، دامین، DNS، DHCP، هایپر‌وی و … آشنا خواهید شد.
3. MTCNA: میکروتیک، این کوچولوی دوست داشتنی، یکی از سیارک‌های بزرگ است که می‌توان آن را سیاره‌ هم درنظر گرفت! روتر‌ها و آنتن‌های با‌کیفیت و با قیمت مناسب میکروتیک، تحولی در حق انتخاب‌ کسب و کارهای کوچک و متوسط برای خرید تجهیزات شبکه ایجاد کرد. در این دوره با انواع محصولات میکروتیک، switching و … آشنا خواهید شد.
4. Security+: امنیت، دوره‌ی امنیت نیز برای شما مباحث اولیه‌ی امنیت مانند انواع رمزنگاری‌ها، اصول اولیه امنیت و … را به همراه خواهد داشت. (بنده هنوز این دوره را نگذرانده و نخوانده‌ام به همین دلیل اطلاع بیشتری ندارم).
5. VMware Workstation: مجازی‌سازی، شرکت VMware به جرئت، یکی از پیشتازترین شرکت‌ها در زمینه‌ی مجازی‌سازی می‌باشد. در این دوره با محصول VMware WorkStation و اصول اولیه‌ی مجازی سازی آشنا خواهید شد. در وبسایت توسینسو، آموزش‌های بسیار مفیدی در این زمینه به زبان فارسی توسط اساتید این رشته، تولید شده است.
6. Voip – Asterisk*: وویپ، انتقال صدا (و تصویر) بر بستر شبکه و اینترنت. برای آشنایی اولیه پیشنهاد می‌کنم با این محصول کار خود را آغاز کنید.

سطح کارشناس حرفه‌ای

در این سطح می‌توانید همچون سطح قبلی، تمام تکنولوژی‌ها را بگذرانید و به یک کارشناس تمام عیار و حرفه‌ای تبدیل شوید. تا اینجا شما تقریبا تمام تکنولوژی‌های بازار را شناخته‌اید و به کارشناس تبدیل شده‌اید. حال وقت آن است که به کارشناس حرفه‌ای تبدیل شده و مباحث مورد علاقیتان را دنبال کنید. هرکدام از مواردی که در بالا آموخته‌اید، در این سطح نیز دارای مطالب حرفه‌ای می‌باشند.

سطح مـتـخـصــص

دیگر وقت آن است که فقط یک یا دو حوزه را جهت ادامه انتخاب کنید. اینجا همان جاییست که دیگر وقت از این شاخه به آن شاخه پریدن را ندارید و باید یکی دو حوزه را به صورت کاملا تخصصی دنبال کنید و باقی حوزه‌ها را به متخصصین خود واگذار نمایید. پیشنهاد من این‌است که در هر حوزه‌ای فعالیت نمودید، هم‌پای آن مباحث مربوط به امنیت را نیز دنبال کنید. زیرا متخصصی که امنیت حوزه‌ی خود را نشناسد و در آن حرفی برای گفتن نداشته باشد، به نظر من هنوز متخصص نیست !

سخن پایانی

خب، فکر کنم تا اینجای کار کاملاً آنچه را که نیاز بود بدانید، فرا گرفتید. هرچند تجربه و تخصص بنده نیز زیاد از شما فراتر نیست، اما تمام تلاشم را کردم تا آنچه را در این مدت آموخته ام را با حداکثر صحت به شما منتقل نمایم. یادتان باشد، بدون شب زنده‌داری، بدون تلاش، بدون سختی کشیدن و بدون استفاده از تجربیات بزرگترها، موفقیت غیرممکن است. امیدوارم در این راه موفق شوید، مهندسان و متخصصان فردا . …….

وصال کشاورز (پارسی)